College prof. Pierre Capel over cholesterol en statines

In deze video geeft biochemicus en viroloog emeritus professor Pierre Capel een college over de fysiologie en biochemie van cholesterol. Hij benadrukt dat cholesterol een essentiële stof is voor de menselijke gezondheid. Cholesterol is onder meer van belang voor de opbouw en functie van onze celmembranen en is een precursor voor de synthese van vitamine D, diverse steroïdhormonen zoals cortisol, aldosteron en adrenale androgenen en geslachtshormonen zoals testosteron, oestrogeen en progesteron. Ook is cholesterol een hoofdbestanddeel van galzuren.

Hij laat zien hoe ontstekingen van de vaatwand tot stand komen en hoe monocyten en macrofagen, schuimcellen en factoren zoals stress, roken, het acute fase eiwit C-Reactive Protein (CRP) en de cytokine Monocyte Chemoattractant Protein-1 (MCP-1) daarbij een rol spelen. Capel maakt inzichtelijk dat primair/in eerste instantie niet het cholesterol zelf, maar met name de geoxideerde vormen daarvan (oxysterols zoals geoxideerd LDL) schadelijk zijn voor de bloedvatwand en een rol kunnen spelen bij inflammatie van het vaatendotheel en aderverkalking. Hij maakt onderscheid tussen cholesterol die uit de voeding en uit de lever afkomstig is. Mede door de inflammatoire respons van monocyten en macrofagen wordt cholesterol in tweede instantie omgezet tot de schadelijke geoxideerde vorm.

Capel benadrukt het grote belang van cholesterol voor onze gezondheid en dat te lage waarden schadelijk zijn voor onze gezondheid en levensduur. Hij waarschuwt voor bepaalde effecten van statines, waarmee niet alleen de cholesterolsynthese, maar ook  diverse andere biochemische processen nadelig beïnvloedt kunnen worden, met vermoeidheid, depressie, spierpijnen en spierzwakte tot gevolg.

Statines verlagen niet alleen de cholesterolniveaus, maar ook de synthese van het coënzyme Q10 dat een belangrijke antioxidant en essentieel is voor de energieproductie in de mitochondriën van de cel. Vrijwel alle cellen en organen in het lichaam, zoals het hart en de spieren, zijn afhankelijk van coënzyme Q10 voor een optimale energieproductie. Diverse bijwerkingen van statines zoals vermoeidheid en spierklachten zouden geweten kunnen worden aan verlaagde coënzyme Q10-niveaus. Bij het stijgen van de leeftijd, daalt de coënzyme Q10-productie in de mens. Zeker ouderen die statines gebruiken, zouden daardoor gebaad kunnen zijn bij suppletie met coënzyme Q10.

In de jaren 80 van de vorige eeuw beschreef tweevoudig Nobelprijswinnaar Linus Pauling reeds, dat niet alleen geoxideerd LDL-cholesterol, maar ook Lp(a) of lipoproteïne-a artherogene eigenschappen heeft. Volgens Linus Pauling is vitamine C essentieel voor de opbouw van een gezonde vaatwand en kunnen verlaagde vitamine C-waardes leiden tot verhoogde niveaus van Lp(a) of lipoproteïne-a. Lp(a) kan artherosclerose en ontsteking van de vaatwand verergeren, mede doordat het witte bloedcellen (monocyten) kan aanzetten tot het aanmaken van inflammatoire stoffen die het vaatendotheel beschadigen. In het kort komt het erop neer dat Lp(a) migratie en proliferatie van gladde spiercellen bevordert en de chemotactische activiteit van monocyten induceert. Dit leidt tot verhoogde expressie van endotheliale adhesiemoleculen en schuimcelformatie. Atherosclerose ontwikkelt zich onder invloed van Lp(a) mogelijk nog agressiever dan onder invloed van LDL-partikels, doordat Lp(a)-partikels langer in de vaatwand verblijven. Zij hebben namelijk een hogere affiniteit voor de arteriële proteoglycanen en voor fibrine. Voor dit soort vaatproblemen adviseerde Linus Pauling een combinatietherapie van ascorbinezuur, lysine en proline, omdat deze nutriënten de opbouw van het collageen en elastine in de vaatwanden van de slagaders ondersteunen en proline en lysine bovendien de aanhechting van Lp(a) aan receptoren in het vaatendotheel kunnen verminderen.