Pleidooi van prof. dr. Jörg Spitz voor een goede vitamine D-status bij Covid-19

Prof. dr. Jörg Spitz heeft vele jaren onderzoek gedaan naar de fysiologie en de status onder de bevolking (epidemiologie) van vitamine D. In deze video wijst hij op het grote belang van een optimale vitamine D-status voor onze gezondheid. Sptiz laat zien hoe in de loop van het jaar (winter/zomer) de vitamine D-status onder de bevolking fluctueert en hoe dat parallel loopt aan onze gevoeligheden voor luchtweginfecties.

In zijn pleidooi voor dit hormoon onderbouwt hij hoe een lage vitamine D-status het beloop van infecties zoals Covid-19 negatief kan beïnvloeden, met name ook bij kwetsbare ouderen in verpleeghuizen; een optimale vitamine D-status kan bij deze groep tot een significante risicoreductie leiden, zie deze studie van Franse wetenschappers (Nutrients, 2020).

Deze studie omvatte drie groepen: Groep 1 werd gedefinieerd als alle COVID-19-patiënten die het afgelopen jaar orale bolussen met vitamine D-supplementen hadden gekregen. Bolus omvatte de doses van 50.000 IE vitamine D3 per maand, of de doses van 80.000 IE of 100.000 IE vitamine D3 elke 2-3 maanden. Niemand ontving D2-supplementen of intramusculaire supplementen, en geen enkele patiënt in groep 1 ontving aanvullende supplementen na de diagnose van COVID-19. Groep 2 werd gedefinieerd als de COVID-19-patiënten die gewoonlijk niet werden aangevuld met vitamine D, maar die binnen enkele uren na de diagnose van COVID-19 een oraal supplement van 80.000 IE vitamine D3 kregen. Ten slotte werd Groep 3 gedefinieerd als de vergelijkingsgroep, d.w.z. alle COVID-19-patiënten die geen vitamine D-supplementen hadden gekregen, noch in het voorgaande jaar, noch na de diagnose van COVID-19. De belangrijkste bevinding van dit quasi-experimentele onderzoek is dat, ongeacht alle gemeten potentiële verstorende factoren, regelmatige bolus vitamine D3-suppletie geassocieerd was met minder ernstige COVID-19 en een beter overlevings-percentage bij in het ziekenhuis opgenomen kwetsbare ouderen. Een suppletie met 80.000 IE vitamine D3 ná de diagnose van COVID-19 ging niet gepaard met verbeterde COVID-19-resultaten. Aan het einde van het onderzoek was het aandeel deelnemers met ernstige COVID-19 lager in Groep 1 (10,3%) vergeleken met Groep 3 (31,3%, p = 0,047), net als de 14-daagse sterfte (6,9% in Groep 1 versus 31,3% in Groep 3, p = 0,02).

Prof. Spitz wijst ook op een Duitse studie van de Universiteit van Heidelberg (Nutrients, 2020), waaruit blijkt dat een lage serumwaarde van kleiner dan 12 ng/ml (= 30 nmol/l) de kans op een dodelijke afloop van Covid-19 met een factor 15, dus significant, nadelig kan beïnvloeden. Deze studie toont een verband aan tussen vitamine D-tekort en de ernst van COVID-19. Patiënten met een tekort aan vitamine D hadden een hoger ziekenhuisopnamepercentage en hadden meer (intensieve) zuurstoftherapie en IMV nodig. Bij deze patiënten werd, gecorri-geerd voor leeftijd, geslacht en comorbiditeit, een tekort aan vitamine D geassocieerd met een zesvoudig hoger risico op een ernstig ziekteverloop en een ~15 maal hoger risico op overlijden.

In zijn video vergelijkt prof. Spitz de voor- en nadelen van vitamine D en de huidige vaccins, en laat zien dat vitamine D in principe een bredere werking op onze immuniteit en gezondheid heeft dan een vaccin. Spitz benadrukt dat veel meer mensen wereldwijd jaarlijks sterven aan niet-infectieuze ziekten zoals kanker, hart- en vaatziekten, longaandoeningen en diabetes dan aan infecties zoals Covid-19. Hij benadrukt dat wij nu direct zelf al kunnen starten met ons te beschermen tegen infecties met vitamine D. Hij beveelt een dosis aan van gemiddeld 2000 – 4000 I.E. of 50 – 100 mcg per dag.

Deze meta-analyse uit 2021 bevestigt het belang van vitamine D bij de preventie en behandeling van Covid-19.

En in de publicatie van M. Sartini et al. van 28 februari 2024 getiteld Preventive Vitamine D Supplementation and Risk for Covid-19 infection: A Systematic Review and Meta-Analyses, is vitamine D opnieuw onder de loep genomen. Zover bekend is dit de eerste studie of één van de eerste onderzoeken waarin preventief vitamine D-suppletie werd overwogen bij mensen die niet door een Covid-19-infectie zijn getroffen. In deze meta-analyse van 19 onderzoeken, bestaande uit 7 RCT's en 12 analytische onderzoeken met in totaal 1.262.235 deelnemers, is de potentiële beschermende rol van vitamine D vóór een Covid-19-infectie beoordeeld in termen van de vermindering van de incidentie van Covid-19-infectie, IC-opname en sterfte. Het was mogelijk om de incidentie van een Covid-19-infectie in 13 van de 19 onderzoeken, de sterfte in 11 van de 19 onderzoeken en de opname op de intensive care in slechts 3 van de 19 onderzoeken te evalueren. Zowel de RCT's als analytische onderzoeken constateerden een afname van de incidentie van Covid-19-infectie in de populatie die werd onderworpen aan vitamine D-suppletie. De resultaten van deze meta-analyse ondersteunen het gebruik van vitamine D, vooral in populaties met vitamine D-tekorten, bij de preventie van Covid-19-infectie en bij de preventie van gerelateerde complicaties.

M.J. Bruins et al. rapporteerden in hun studie van 2023 dat de inname van vitamine D van een significant deel van de Nederlandse bevolking inadequaat is. Op advies van het Zorginstituut  heeft de regering (in de persoon van voormalig minister Kuipers van VWS) echter per 1 januari 2023 vitamine D uit het basispakket gehaald, ondanks de bezorgdheid daarover en waarschuwingen daarvoor van apothekers en huisartsen. Apothekers maken zich grote zorgen over de medische, maatschappelijke en financiële gevolgen van deze uitstroom.